ფილტვის სიმსივნის დროული დიაგნოსტიკა და გამოვლენა ყოველთვის მნიშვნელოვანი გამოწვევა იყო მედიცინაში. თანამედროვე ტექნოლოგიები ეძებენ ახალ გზებს, რომ დაზუსტებულად და სწრაფად მოხდეს ამ დაავადების გამოვლენა, ხოლო მეცნიერები სულ უფრო ხშირად მიმართავენ ინოვაციურ მიდგომებს. ერთ-ერთი ასეთი ახალი ტექნოლოგია ჩინეთის ჯეძიანის უნივერსიტეტში შემუშავდა, სადაც მკვლევარებმა შექმნეს ულტრა მგრძნობიარე სენსორი, რომელიც ადამიანის ამონასუნთქით ფილტვის სიმსივნის იდენტიფიცირებას ახდენს.
ახალი სენსორი ძალიან მარტივი პრინციპით მუშაობს: იგი ამონასუნთქში მომწოდებულ ორგანულ ნაერთებს, კერძოდ, იზოპრენს პოულობს. იზოპრენი, როგორც ფილტვის სიმსივნის პოტენციური ინდიკატორი, დაავადების დროს მცირედით იცვლება. თუმცა, მისი აღმოჩენა დიდი სიზუსტით ადრე შეუძლებელი იყო, რადგან იზოპრენის კონცენტრაცია ძალიან დაბალი იყო. ახალი ტექნოლოგია კი ამ დაბალი დონის ნაერთის აღმოჩენას ძალიან მარტივად და ეფექტურად ახერხებს.
მეცნიერებმა ამ მიზნით სპეციალური ნანოფანტელები შექმნეს, რომლებიც პლატინის, ინდიუმის, ნიკელის და ჟანგბადის კომბინაციითაა დამზადებული. სენსორი ძალიან მგრძნობიარეა და შეუძლია აასახოს მხოლოდ 2 მოლეკულა იზოპრენის მილიარდ მოლეკულაში. მცირე მასშტაბის ცდებმა აჩვენა, რომ მოწყობილობამ წარმატებით ამოიცნო 8 ჯანმრთელი და 5 დაავადებულ ადამიანის ამონასუნთში განსხვავება.
ცდებში მონაწილეობა მიიღეს ჯანმრთელმა ადამიანებმა და ფილტვის სიმსივნით დაავადებულთა ჯგუფებმა. შედეგებმა აჩვენა, რომ დაავადებულ ადამიანებში იზოპრენის დონე იყო 40-მდე, ხოლო ჯანმრთელ ადამიანებში – 60-ზე მეტი. ამ მონაცემებზე დაყრდნობით, სენსორი მართლაც ეფექტურად ახერხებს სიმსივნისა და ჯანმრთელ ფილტვებს შორის განსხვავების გამოვლენას.
ახალი სენსორი უამრავ უპირატესობას შეიცავს. ეს მეთოდი სწრაფია, მარტივი, არაინვაზიური და რაც მთავარია – ბიუჯეტური. მას შეუძლია ჯანმრთელობის მდგომარეობის მკვეთრად და ეფექტურად მონიტორინგი, რაც შეიძლება მნიშვნელოვანწილად დაეხმაროს ექიმებს ფილტვის სიმსივნის ადრეულ სტადიაზე დიაგნოსტირებაში.
თუმცა, მიუხედავად იმისა, რომ ამ ტექნოლოგიამ პირველადი ტესტირებები წარმატებით გაიარა, სპეციალისტები აღნიშნავენ, რომ მას კომერციალიზაციამდე დამატებითი კვლევები და კლინიკური გამოცდები სჭირდება. მხოლოდ ამის შემდეგ იქნება შესაძლებელი ფართო მასშტაბით გამოყენება.
ახალი ტექნოლოგია მნიშვნელოვან პროგრესს ჰპირდება ონკოლოგიის სფეროს და შესაძლოა, შეცვალოს ფილტვის სიმსივნის სკრინინგის პრაქტიკა. თუ დამატებითი კვლევები წარმატებით დასრულდება, ასეთი სენსორები შესაძლოა მალე გამოიყენებოდეს სამედიცინო დაწესებულებებში და ხელმისაწვდომი გახდეს მსოფლიო ბაზარზე.
მეცნიერების მიერ ამონასუნთქის მეშვეობით სიმსივნის აღმოჩენის ტექნოლოგია გამოცემაში ACS Sensors გამოქვეყნდა, სადაც დეტალურადაა აღწერილი კვლევის შედეგები და მეთოდი.
მასალის გამოყენების პირობები
