ტექნოლოგიური პროგრესი წარმოუდგენელი სისწრაფით ცვლის მედიცინის სფეროს. ბოლო დროს ერთ-ერთი ყველაზე გახმაურებული ინოვაციაა ხელოვნურად შექმნილი “მეორეული სხეულები” (spare human bodies) – ორგანოთა რეპლიკაციისა და კლონირებისთვის შექმნილი სტრუქტურები, რომლებიც, შესაძლოა, რადიკალურად შეცვალოს ჩვენი წარმოდგენა მედიცინის შესაძლებლობებზე.
მაგრამ ამ აღმოჩენამ არამარტო აღფრთოვანება, არამედ მრავალი ეთიკური, სულიერი და სამართლებრივი კითხვაც გააჩინა.
რა წერია MIT Technology Review-ის სტატიაში?
MIT Technology Review-ის 2025 წლის სტატიის მიხედვით, მეცნიერები მუშაობენ ახალ სისტემაზე, რომლის მიზანია „ეთიკურად მოპოვებული“ ადამიანის სხეულის ასლების შექმნა – გამოყენებისთვის ორგანოთა დონაციაში, კლინიკურ კვლევებში და მედიკამენტების ტესტირებაში.
სტატიის სრული ვერსია იხილეთ აქ.
კვლევის ავტორები ამტკიცებენ, რომ პროექტი ეფუძნება სრულად ნებაყოფლობით, თანხმობაზე დაფუძნებულ მექანიზმს და მიზნად ისახავს სიცოცხლის გადარჩენას და წამების შემცირებას.
თუმცა, მსოფლიოში არაერთი მეცნიერი, ფილოსოფოსი და სულიერი ლიდერი ამბობს, რომ სხეულის რეპლიკაცია, თუნდაც კვლევისთვის, საჭიროებს ფრთხილ მორალურ განსჯას. ეს არ არის მხოლოდ ბიოტექნოლოგიის საკითხი – ეს არის ღრმა დისკუსია ადამიანის ღირსებაზე, სიცოცხლის ბუნებაზე და სხეულთან დაკავშირებულ ღირებულებებზე.
რა საფრთხეები არსებობს?
1. დამიანის ღირსება – სხეულის ასლები, თუნდაც გამოყენების კონკრეტული მიზნისთვის, შეიძლება აღქმულ იქნეს როგორც ადამიანის „ობიექტიზაცია“, რაც ეწინააღმდეგება ადამიანის უნიკალურობასა და შეუცვლელობას.
2. ბიოეთიკური დილემები – სად გადის ზღვარი სამედიცინო საჭიროებასა და კომერციულ ინტერესებს შორის? ვინ განსაზღვრავს, რა არის „ეთიკური“?
3. რელიგიური და სულიერი საკითხები – მრავალი სარწმუნოება ადამიანურ სხეულს ღვთაებრივ საჩუქრად განიხილავს. სხეულის ტექნოლოგიური კოპირება რთულ ბალანსს ქმნის რწმენასა და პროგრესს შორის.
4. სამართლებრივი გაურკვევლობა – ვინ არის პასუხისმგებელი ხელოვნურად შექმნილი სხეულის უფლებებზე? არსებობს თუ არა სამართლებრივი ჩარჩო?
პროფესორ გიორგი ფხაკაძის კომენტარი
„მედიცინის განვითარება უდავოდ აუცილებელია, მაგრამ ის უნდა ეყრდნობოდეს მკაფიო ეთიკურ და სულიერ საზღვრებს. ადამიანის სხეული არ არის უბრალო მატერია ან ტექნიკური რესურსი – ის დაკავშირებულია პიროვნულობასთან, ღირსებასთან და ხშირად რწმენასთანაც. თანამედროვე მეცნიერებას აქვს უდიდესი პოტენციალი, მაგრამ ამავე დროს მას მოეთხოვება უდიდესი პასუხისმგებლობა. ამ თემაზე საჭიროა გლობალური და ღია დისკუსია ყველა დაინტერესებულ მხარესთან – ექიმებთან, ბიოეთიკოსებთან, იურისტებთან და სულიერ ლიდერებთან.“
როგორ უნდა წავიდეს მსოფლიო წინ?
1. გლობალური დისკუსია ეთიკაზე – პროგრესს უნდა ახლდეს ღია მსჯელობა და საჯარო ჩართულობა.
2. რეგულაციების გაძლიერება – საჭიროა მკაფიო ბიოეთიკური და სამართლებრივი ჩარჩო, რათა სამეცნიერო მიღწევები არ გახდეს ბოროტად გამოყენების წყარო.
3. მეცნიერებისა და სულიერების დიალოგი – ეს თემა არა მხოლოდ მეცნიერების, არამედ რწმენის და ღირებულებების სფეროც არის.
4. განათლება და ცნობიერების ამაღლება – საზოგადოების სწორად ინფორმირება აუცილებელია, რათა არ დავკარგოთ ბალანსი პროგრესსა და ჰუმანიზმს შორის.
დასკვნა:
ადამიანის სხეულის ასლების შექმნა მედიცინის ისტორიაში უპრეცედენტო ნაბიჯია. თუმცა, ის უნდა განხორციელდეს სიფრთხილით, ღირებულებებზე დაფუძნებული მიდგომით და გლობალური ეთიკური ჩარჩოს დაცვით. ტექნოლოგია კი შეიძლება სწრაფად განვითარდეს, მაგრამ ადამიანის ღირსება და სულიერება – არასოდეს უნდა დარჩეს მეორეხარისხოვანი.
📌 წყაროები:
🔹 MIT Technology Review – Ethically sourced spare human bodies could revolutionize medicine:
https://www.technologyreview.com/2025/03/25/1113611/ethically-sourced-spare-human-bodies-could-revolutionize-medicine
🔹 შენი მედიცინა – ჯანმრთელობა და კვების რეკომენდაციები: https://www.shenimedicina.ge
🔹 შენი ექიმი – ბუნებრივი მკურნალობა და ჰოლისტიკური ჯანმრთელობა: https://www.sheniekimi.ge
პროფესორი გიორგი ფხაკაძე,
“საზოგადოებრივი ჯანდაცვის ინსტიტუტის” თავმჯდომარე და საერთაშორისო ჯანდაცვის აღიარებული ექსპერტი; WHO-ს ექსპერტი; Relief International-ის მმართველი საბჭოს დირექტორი და გაეროს გენერალური მდივნის ყოფილი მრჩეველი. მას აქვს 25 წელზე მეტი გამოცდილება ჯანდაცვის სფეროში, როგორც კლინიკურ, ისე საზოგადოებრივი ჯანდაცვის დონეზე.
შენი კალკულატორი, გამოიყენეთ ეს კალკულატორი თქვენი სხეულის მასის ინდექსის (BMI) შესამოწმებლად
კალკულატორი – მიუთითე სქესი და სიმაღლე და გაიგე შენი იდეალური წონა
#drpkhakadze #გიორგიფხაკაძე #davidiani #shenistartup #აქხარისხია
